Podcasthost Kitty Joachems (Klemtoon Media) gaat, zoals in elke aflevering, eerst in gesprek met Klaar Koenraad (voorzitter RES West-Brabant en wethouder gemeente Roosendaal) en Johan de Beer (programmamanager RES West-Brabant). Zij leiden de aflevering in. Vervolgens schuift Clim Sorée aan, hij is landschapsarchitect bij Royal Haskoning DHV. De douchegast van deze aflevering is Femke Dingemans, directeur-bestuurder van de Brabantse Milieufederatie.
Waarom moet het landschap veranderen?
West-Brabant wil minder afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Dat vraagt om een nieuw energiesysteem waarin we veel meer elektriciteit gebruiken. Denk aan warmtepompen, elektrische auto’s en elektrisch koken. Johan de Beer legt uit dat het energiesysteem van de toekomst van onderaf wordt opgebouwd, passend bij het landschap en de mogelijkheden van verschillende gebieden.
Daarom is de regio opgedeeld in vijf deelgebieden. Zo zijn er in de haven van Moerdijk grote projecten nodig. Op de zuidelijke zandgronden, zoals bij Rucphen en Zundert, is juist groen gas kansrijker dan een warmtenet. Ook moet het elektriciteitsnet worden uitgebreid. Daardoor zien inwoners straks meer transformatorhuisjes en dikkere kabels in de omgeving.
Wat gaan we zien in het landschap?
De veranderingen worden steeds zichtbaarder. Windmolens staan bijvoorbeeld al langs de A16. Zonnevelden verschijnen op daken én op land, bijvoorbeeld bij Moerdijk. Toch roept dit weerstand op, merkt landschapsarchitect Clim Sorée. Mensen vinden het landschap minder mooi door die windmolens en zonnepanelen. Ze storen zich aan de zichtbaarheid, het geluid en de slagschaduw van windturbines. Zonneparken kunnen een open landschap afsluiten.
En dan zijn er nog de batterijen die nodig zijn om energie op te slaan. Door het volle elektriciteitsnet, ook wel netcongestie, is opslag noodzakelijk. Die batterijen staan in grote containers en vallen behoorlijk op in het landschap.
Hoe maken we het landschap aantrekkelijk?
Clim Sorée ziet kansen om deze energietransitie beter in het landschap te passen. Dat vraagt om creativiteit en slim ontwerp. Een lelijke zeecontainer kun je bijvoorbeeld minder opvallend maken met een grondwal of een haag van struiken en bomen. Zo blijft het landschap aantrekkelijk en kan de natuur zelfs profiteren.
Er zijn ook combinaties mogelijk. Denk aan zonnepanelen boven landbouwgrond of gecombineerd met waterberging. Bij dit soort plannen is integraal denken belangrijk: kijk niet alleen naar techniek, maar ook naar cultuurhistorie en natuurwaarden. Kwetsbare gebieden zoals de Brabantse Waterlinies en het Mastbos vragen daarbij extra aandacht.
Betrek inwoners en werk samen
Als inwoners het waarom en het hoe van de energietransitie begrijpen, groeit de acceptatie. Betrokkenheid is cruciaal. Als mensen financieel kunnen meeprofiteren, zoals met een lokaal energieproject, zijn ze sneller positief. Visualiseer plannen duidelijk, wees eerlijk over de impact en neem zorgen serieus. Zo voorkom je onnodige weerstand.
Femke Dingemans van de Brabantse Milieufederatie wijst op het belang van biodiversiteit. Zij pleit voor ‘ecologische participatie’: ontwerp energieprojecten 3 met oog voor natuur. Een voorbeeld is de Energietuin, waar energieopwekking wordt gecombineerd met natuur, educatie en recreatie. In Brabant zijn die er nog niet, maar de hoop is dat gemeenten dit gaan omarmen.
Samen bouwen aan het energielandschap
West-Brabant staat dus voor de uit
daging om een energielandschap te creëren dat past bij de regio. Op sommige plekken komt de energievoorziening nadrukkelijk in beeld, elders blijft de natuur of cultuurhistorie belangrijker. Alleen met een gezamenlijke, doordachte aanpak wordt het een landschap waar je niet alleen energie uit haalt, maar ook energie van krijgt.
Benieuwd naar het hele gesprek? In aflevering zes van het tweede seizoen van onze podcastserie Energie voor de Regio hoor je meer over de keuzes, de kansen en de dilemma’s die spelen in het energielandschap van West-Brabant.
Luister hier de podcast!