Blog door: Christina Hoes (Enexis Netbeheer)

Christina: “We dragen actief bij aan een haalbaar, betaalbaar en duurzaam energiesysteem. Dat is ongelooflijk interessante, maar complexe materie. Een mooie uitdaging om daar samen iets van te maken.”

Duurzaam energie netwerk

Enexis is verantwoordelijk voor het transporteren van energie (gas en elektra). De overstap op wind- en zonne-energie en alternatieve bronnen om gebouwen te verwarmen heeft daarop grote impact. Christina: “In de regio West-Brabant ligt de ambitie om ruim 2 TeraWattuur grootschalige, duurzame energie te gaan opwekken”. De uitdaging voor ons als netbeheerder is om dat allemaal aan te sluiten op het netwerk, maar ook om samen na te denken over innovatieve ontwikkelingen. Zo kijken we in de regio naar nieuwe aansluitmogelijkheden en kan ons uitgebreide gasnet een belangrijke rol gaan spelen in de ontwikkelingen van groen gas en waterstofgas. Opslag van elektriciteit zorgt ervoor dat er minder uitbreidingen op ons net nodig zijn.

Besparing

Ook wordt 20% besparing op het gebruik van warmte in de gebouwde omgeving in 2050 gestimuleerd. Warmte die we niet verbruiken hoeven we immers ook niet te produceren. En minder verbruik zorgt voor een lagere energierekening. Daarnaast worden de hernieuwbare warmtebronnen (o.a. warmte uit water, bodem en lucht) in de regio zo veel mogelijk benut. De ontwikkeling van kleinschalige warmtenetten, de belasting van het elektriciteitsnet door de warmtevoorziening en de toekomst van het gasnet zien we als belangrijke gemeente-overschrijdende vraagstukken in de lokale warmtetransitie. Daarom trekken we hier samen in op.

Slimme keuzes maken

De netbeheerder werkt al jaren aan de grootschalige uitbreiding van het energienetwerk, maar we zullen er rekening mee moeten houden dat het tijd kost om alle plannen te realiseren. Volgens Christina is het belangrijk daarbij samen slimme keuzes te maken, om ook de maatschappelijke kosten zoveel mogelijk te beperken. “Ontwikkelingen kosten al snel miljoenen euro’s die we als maatschappij moeten betalen, maar niemand wil 120 euro per jaar extra betalen op zijn energierekening aan netwerkkosten. De energietransitie moet dus haalbaar én betaalbaar blijven.”

Meedenken en adviseren

De rol van Enexis is meedenken bij het maken van die keuzes binnen de RES, en dat doet Christina samen met haar collega’s. Christina: “Wij leveren deskundigheid en delen de kennis die we hebben. Door bijvoorbeeld met capaciteits- en netwerkkaarten inzicht te geven in de bestaande en toekomstige infrastructuur. En we geven daarbij steeds de consequenties van de keuzes aan: planologisch, maatschappelijke kosten en doorlooptijden.”

Enexis geeft op basis van het netwerk ook steeds de impact van de keuzes aan. Zo zijn de maatschappelijke kosten lager als opwek en verbruik van elektriciteit dicht bij elkaar liggen (zoals bij zon-op-daken), is wind altijd het overwegen waard als effectieve bron van energie en is clustering beter dan versnippering van initiatieven. Ook kan in de toekomst het combineren van zon en wind een gunstige optie zijn, omdat ze elkaar afwisselen en kunnen aanvullen.

Ook als gemeenten aan de slag gaan met de Warmtetransitie in de wijken, is Enexis graag en nauw betrokken. Christina: “Het gaat met name grote impact hebben op ons lokale netwerk en we hebben zowel onder- als bovengronds veel werkzaamheden te verrichten.”

Tevredenheid over het concept-bod

Christina is tevreden met de plannen in de regio West Brabant: “In de denklijnen, die ten grondslag liggen aan het concept-bod, is ook gekeken naar de infrastructuur van ons netwerk. Neemt niet weg dat in deze regio net als in andere regio’s diverse uitbreidingen noodzakelijk zijn. De randvoorwaarden voor grootschalige opwek, die van belang zijn in het maken van slimme keuzes ten aanzien van de maatschappelijke kosten, zullen met name in de uitvoeringsfase een belangrijke rol spelen. Dat neemt overigens niet weg dat draagvlak en ruimtelijke inpassing minstens zo belangrijk zijn. Sowieso is het ongelooflijk wat we samen bereikt hebben, ondanks alle uiteenlopende visies, invalshoeken, culturen en gewoontes. Het is een politiek complex speelveld met veel partijen die elkaar nodig hebben. Ik ben daarom blij dat we open en transparant samenwerken.”

Dat er nu een goed concept-bod ligt, is geen vanzelfsprekendheid. Christina: “Het is een nieuwe wereld waarop we moeten anticiperen. Dat geldt voor ons, maar ook voor gemeenten en provincie. Iedereen moet een nieuwe rol aannemen, samenwerken en zich buigen over moeilijke vraagstukken. Vanuit mijn rol leg ik altijd graag de materie rondom ons energienetwerk uit en deel ik de overwegingen om samen de energietransitie op een goede manier te kunnen realiseren. Dit doe ik in de RES maar ook voor onder andere gemeenteraden en energiecoöperaties.”

Wet- en regelgeving

Enexis denkt graag in mogelijkheden en juicht innovatie toe, maar is ook gebonden aan wet- en regelgeving. Christina: “Het is een utopie te denken dat we ongebreideld onze netten kunnen uitbreiden nog voordat er (concrete) plannen zijn. We werken met maatschappelijk geld en al onze investeringen dienen we te verantwoorden bij de Autoriteit Consument en Markt, onze toezichthouder. Het helpt daarom als we binnen de RES met goed doorgerekende plannen komen en desinvesteringen proberen te voorkomen.”

Hetzelfde geldt volgens Christina voor innovatie: “Als we bijvoorbeeld zelf energie gaan opslaan, dan moeten we die energie ook weer gaan verhandelen. Dat mogen wij niet, want we zijn geen commerciële partij. 100% van onze aandelen is in handen van gemeenten en provincie. Opslag helpt ons echter wel om netwerkuitbreidingen te beperken.”

Naast grootschalige opwek en de warmtetransitie in de wijken spelen ontwikkelingen in andere sectoren, zoals de industrie, mobiliteit en landbouw, volgens haar een belangrijke rol. Christina: “De elektrificatie van de industrie bijvoorbeeld gaat ook veel gevolgen hebben op ons netwerk. In één keer goed, rekening houdend met integrale gebiedsontwikkeling, is het devies.”

Vertrouwen in de toekomst

Christina is tevreden over het proces tot nu toe en de samenwerking binnen de regio West Brabant, maar denkt wel dat ons nog veel uitdagingen te wachten staan. “Het was soms al ingewikkeld, maar nu wordt het pas echt complex. We gaan toe naar de verfijning, het verder uitwerken van de plannen. Waar komen de windmolens, zonneparken en hoe krijgen de warmtenetten een grotere rol? Vooral het krijgen van draagvlak is belangrijk als je plannen wilt realiseren. We moeten de burgers daarom zo veel mogelijk betrekken bij dat traject.”  Zo streeft de regio ernaar dat bij alle grote nieuwe wind- en zonprojecten lokale partijen gedeeltelijk eigenaar worden. Zo kunnen inwoners en bedrijven profiteren van de opbrengsten.

Christina ziet de toekomst met veel vertrouwen tegemoet: “Het moet stapje-voor-stapje en we hebben een goede basis waar we op door kunnen werken. We zitten steeds meer op dezelfde lijn en hebben een gemeenschappelijk doel voor ogen. De gemeenten zijn daarbij in de lead, en ik ben blij dat wij daar als netbeheerder een belangrijke rol in kunnen vervullen”.