Aanleiding

Op steeds meer plekken in Nederland begint het energienet vol te raken. En dat is een probleem. Want als het energienet vol is, dan betekent het dat er geen ruimte meer is om stroom aan het net te leveren. Er is dan geen ruimte om de stroom van nieuwe zonneparken of nieuwe windturbines kwijt te kunnen. Terwijl we deze schone energie hard nodig hebben. Ook in West-Brabant hebben we te maken met een energienet dat steeds voller wordt.

We willen niet dat initiatiefnemers afhaken omdat hun project voorlopig niet door kan gaan vanwege een gebrek aan netcapaciteit. We willen niet dat bedrijven hun duurzaamheidsambities op de lange baan schuiven. En we willen niet dat inwoners terugschrikken.

Eerste innovatiesessie – 15 juli 2021

Transportschaarste is niet 1-2-3 opgelost. Maar we willen op zoek gaan naar wat er wél kan. Daarom zijn we bezig met een gezamenlijk leertraject. In een drieluik van innovatiesessies met een programma van anderhalf uur nemen we u mee in de ins en outs van de netcapaciteit in West-Brabant. De eerste sessie ging over vragen als: Hoe zit het net in elkaar? Wat is transportschaarste nu eigenlijk? Wat kan er wel en wat kan er niet? Enexis legde het ons uit. We hadden een inspirerend voorbeeld van Vattenfall; zij vertelden over hun innovatieve business case aan het Haringvliet met een combinatie van zonne-energie, windenergie en een batterij voor opslag. En we hebben gesproken over welke innovaties er in West-Brabant mogelijk zijn.

Uit de ruim 100 kijkers bleek dat het een onderwerp is waar veel interesse voor is. Er werden in de chat veel goede vragen gesteld, van informatief tot sceptisch over bepaalde mogelijkheden. Er werden zorgen geuit over de schaarste op het net en meegedacht over out-of-the-box oplossingen. Een geslaagde eerste sessie dus.

 Kijk de hele innovatiesessie terug

 Bekijk de videosamenvatting (12 minuten)

Bekijk ook:

Introductievideo problemen met netspanning

Bekijk de antwoorden op de gestelde vragen

1. Op welke manier wordt rekening gehouden met plannen bij het ontwikkelen van netcapaciteit door Enexis?
   In het Investeringsplan wordt rekening gehouden met de ambities en plannen uit de RES 1.0 die door de gezamenlijke gemeenten in West-Brabant is opgesteld.
2. Hoe kijkt Enexis tegenover het gebruik van hoofdstations (net) buiten de gemeentegrenzen? De infrastructuur van Enexis beperkt zich niet tot gemeentegrenzen. Dus eventuele capaciteit nabij de (gemeente)grenzen van West-Brabant kan worden ingezet, en vice versa natuurlijk ook. Ook buiten West-Brant is sprake van beperkte capaciteit. Zie hiervoor de landelijke kaart: https://capaciteitskaart.netbeheernederland.nl/
3. Heeft het zin om plannen te maken voor opwek in gebieden waar sprake is van congestie? Het is goed om plannen te blijven maken voor opwek in gebieden met transportschaarste, zo hoeft de ontwikkeling later niet opnieuw opgestart te worden, want dat kan extra tijd kan kosten. Plannen die in de RES 1.0 benoemd zijn kunnen, als de transportcapaciteit weer beschikbaar komt, worden aangesloten.
4. Wat wordt verstaan onder lange doorlooptijden voor realiseren infrastructuur? Voor de bouw van een nieuw station moet rekening gehouden worden met 5 tot 7 jaar voor voorbereiding en uitvoering, bij uitbreiding is dit 4 tot 6 jaar. Door het stijgend aantal aanvragen voor aansluitingen kan dit oplopen, ook het tekort aan personeel in de gehele technische sector kan effect hebben op de doorlooptijden.
5. Er wordt gezegd dat reservecapaciteit sinds kort gebruikt mag worden. Zijn veiligheidsmarges hierdoor afgenomen? Nee, de veiligheidsmarges zijn niet afgenomen. Met de nieuwe regels blijft de betrouwbaarheid voor afnemers van elektriciteit ongewijzigd. Als er een storing plaatsvindt in het betreffende gebied, dan kan het voorkomen dat de klanten die alleen elektriciteit opwekken, tijdelijk hun productie moeten staken om ruimte te maken. De reserveverbinding is op dat moment nodig om de uitval van de verstoorde netdelen op te vangen.
6. Curtailment in combinatie met geringe energieopslag en slimme gebieds-aansturing levert enorme flexibiliteit op. Hoe kan Enexis hierin ondersteunen? Curtailment, opslag en aansturing is vooral op de aansluiting van toepassing. Daardoor wordt de aansluiting efficiënter en slimmer ingezet. Enexis heeft ondersteund bij een aantal pilots hiervoor. Het is aan de markt om dit verder te ontwikkelen.
7. Wordt er ook gewerkt aan alternatieven als lokale opslag van energie bij of in de buurt van grootverbruikers zodat deze zelf hun piekvraag kunnen opvangen? Ook dit is vooral aan de markt (achter de meter) om dit verder te ontwikkelen.
8. Zijn er ook ontwikkelingen om het realiseren van energie-infrastructuur op een geheel anders aan te gaan pakken? Door de toenemende netcapaciteit is er een grote behoefte om op een andere wijze over netcapaciteit en ontwikkeling daarvan na te denken. Dit gaat van gezamenlijk plannen en prioriteren tot innovatieve toepassingen als het benutten van reservecapaciteit. Ook systeemintegratie zoals het voorbeeld aan het Haringvliet (hybride energiepark) draait ook om betere benutting van netcapaciteit.
9. Hoeveel MW staat er nu in de wachtrij voor West-Brabant? Dat is een momentopname en verandert constant. Wat nu nog op de wachtlijst staat kan morgen alweer veranderd zijn. Sommige plannen passen bijvoorbeeld niet in het ruimtelijk beleid en vallen weer af van de lijst. Daarnaast mogen en kunnen wij hier geen inzicht in geven vanwege privacyregelgeving.
10. Kan Enexis ook investeren in flexibiliteit in plaats van verzwaring? We kijken altijd naar alle mogelijkheden binnen de huidige wet- en regelgeving om zo efficiënt mogelijk aan te sluiten, om daarmee langere doorlooptijden, onnodige investeringen en hogere maatschappelijke kosten te voorkomen.
11. Wat is de status van opslag van energie in waterstof in plaats van batterijen? Batterijtechnologie is, onder andere door de groei van elektrisch vervoer, een goed toepasbare en enigszins betaalbare technologie. Waterstof is nog minder ver en zit nog meer in de pilot en experimenteerfase. Om en nabij 2030 is de verwachting dat waterstof ook een volwaardige en volwassen technologie is, zodat we naast batterijen meer alternatieven ontwikkelen om netcapaciteit beter te benutten.
12. Hoe kan ik bij toepassing van flexibiliteitsassets in mijn project voorrang krijgen om op het net te worden aangesloten met mijn zon op dak project in een gebied met congestie? Aanvragen worden op volgorde van binnenkomst behandeld (first come first serve). Enexis kan en mag daarin vanwege wetgeving geen onderscheid maken.
13. Kunnen we stellen dat we met de huidige plannen (alle regio's gecombineerd) optimaal gebruik maken van het landelijke netwerk? De huidige plannen laten o.a. een behoorlijk onevenwichtig beeld zien wat betreft opwektechnieken (hoeveel zon-opwek in relatie tot wind of het combineren daarvan). Ook is niet overal de vraag en aanbod van energie voldoende op elkaar afgestemd. Er zijn natuurlijk meer afwegingen te maken dan alleen netcapaciteit, ondanks dat is het beter benutten van netcapaciteit denkbaar. Bij het verder concretiseren van plannen vragen netbeheerders daar nadrukkelijk aandacht voor.
14. Innovatie gaat niet alleen over technieken, maar vooral ook over systeem innovatie. Daarin kan het niet anders dan dat Enexis als netwerkbeheerder de rol van voortrekker speelt. Kan Enexis dat wel? Systeem innovatie wordt momenteel onderzocht. Hoe maken we het energienet geschikt voor de toekomst met levering, opwek en opslag. Om dit systeem aan te passen is veel onderzoek nodig en (een tijdrovende) aanpassing van de wet- en regelgeving. Enexis werkt daarin samen met TenneT en de betrokken stakeholders zoals ministeries.
15. Gaat het ooit lukken om wijken of dorpen off-grid te krijgen? Ja, dit is denkbaar op termijn, mits voldoende ruimte voorhanden is om te voorzien in het produceren van voldoende elektriciteit en warmte en daarnaast de energiebehoefte tot een minimum wordt gereduceerd. De vraag is of het wenselijk is om veel off-grid wijken en dorpen na te streven, juist een goed werkend landelijk en regionaal energiesysteem kan leiden tot meer optimalisatie en het benutten van kansen op het gebied van opwek en warmte voor een groot deel van Nederland. Denk bijvoorbeeld het produceren van windenergie op zee of in de Flevopolder.