Vanuit de RES-regio spraken we hierover met Marcel Willemsen, wethouder van gemeente Oosterhout en lid van de kopgroep RES.
Als wethouder heeft u te maken met inwoners die verschillende belangen hebben en vanuit andere invalshoeken naar een vraagstuk kijken. Hoe gaat u hiermee om?
‘Als we een enquête houden, vindt iedereen duurzaamheid erg belangrijk. Iedereen ziet het landsbelang. Maar projecten zoals windmolens en zonneparken, die komen vaak opeens wel heel dichtbij. Hoe laat je mensen die stap zetten van: dan mag het ook bij mij in de buurt zijn? Daarvoor is inwoners betrekken (participatie) erg belangrijk. Als je inwoners mede-eigenaar maakt, dan ben je weer een stuk verder.’
Inwoners in heel Nederland kijken op dit moment negatief aan tegen de plaatsing van windmolens. Met het plan voor het Energiepark A59 wil uw gemeente een zonnepark en windmolens realiseren. Toch staat het project bekend als omstreden. Hoe gaat u hiermee als gemeente om?
‘Dit is inderdaad een plan van de gemeente Oosterhout dat uit 2011 stamt, ver voor de RES. In dat plan was er weinig ruimte voor participatie. Nu zien we dat het heel belangrijk is dat je al vroeg start met participatie, zodat mensen eigenaarschap voelen over het project. We zagen dit bijvoorbeeld goed gaan bij Windpark A16 in Breda, waar lokale energiecoorporaties als schakel fungeerden tussen gemeente en inwoner. Die schakel mistten we bij het Energiepark A59 in Oosterhout. Ook zie je dat hierdoor de ontwikkelaars zich zakelijk opstelden en weinig participatie weggaven. Dus dat zijn zeker leermomenten voor ons geweest.’
Participatie is (nu) een belangrijk onderdeel van het plan voor dit energiepark. Is deze participatie niet voor de bühne? Is het toch niet allang besloten waar er een windmolen komt?
‘We hebben sinds 2011 veel geleerd over participatie. Ook bij dit project geven we de participatie nu opnieuw vorm. We hebben een duurzaamheidsfonds opgericht, waarmee we een deel van de omzet gebruiken om duurzaamheidsprojecten elders in de gemeente kunnen financieren. En er is een werkgroep biodiversiteit die meepraat over hoe het gebied er straks ecologisch uitziet.’
Uw gemeente schrapte eerder een derde windmolen in de Oranjepolder na protesten uit het noorden van uw stad. Nu heeft u te maken met weerstand vanuit aangrenzende gemeente Geertruidenberg. Hoe gaat u om met gemeente overschrijdende participatie?
‘De recente weerstand vanuit Geertruidenberg heeft ons in zekere zin verrast, omdat de locatie in 2011 al is bepaald. Gelukkig zijn we goede buren. We hebben ook verschillende gesprekken gehad met de belangengroep. En we staan ook in contact met de directie van het nabijgelegen complex. We blijven in gesprek. Het is de vraag of de individuele belangen het algemeen belang wegdrukken. Wij redeneren als bestuur vanuit algemeen belang. En dit hebben we ook in de RES afgesproken.’
Heeft u vanuit uw ervaring tips over weerstand of participatie?
‘Als tip wil ik meegeven; zorg ervoor dat je zo vroeg mogelijk in je project aandacht hebt voor participatie. En maak ook duidelijk aan andere stakeholders wat de eisen zijn rondom participatie. Daarnaast kunnen energiecoöperaties ook een belangrijke schakel zijn, dus betrek ze bij je plannen. Zo wordt je inwoner mede-eigenaar van een project.’
De RES regio West-Brabant ziet dat er veel geleerd wordt over participatie en de timing ervan. Onze ambitie als RES-regio is om de duurzame elektriciteits- en warmtevoorziening zo in te richten dat deze aansluit bij wat mensen in de regio belangrijk vinden. En dat het plan mensen uitnodigt om bij te dragen aan de uitvoering. Daarom werken we in de RES samen met maatschappelijke partners, bedrijven en inwoners. Dat sluit aan bij de wens van inwoners en stakeholders om vroeg betrokken te worden, op een open en transparante manier.