Op basis van de concept-RES hebben we een enquête uitgezet onder inwoners, is een landschapsbureau aan de slag gegaan met voorstellen voor inpassing in het landschap, is een maatschappelijke kosten-baten analyse (MKBA) gemaakt over warmte en is nagedacht over de invulling van lokaal eigendom van zon- en windprojecten.

In dit werkatelier hebben we deelnemers meegenomen in de uitkomsten en bespraken we de keuzes die voorlagen. Tijdens het online werkatelier gingen we dieper in op de resultaten van de studies die de voorgaande weken zijn uitgevoerd. 

Hieronder het verslag van dit laatste werkatelier in een reeks van 6. Zo’n 60 mensen keken, luisterden en praatten mee.

Wat stond er op het programma?

• Opening door Marcel Willemsen, wethouder Oosterhout
• Update door René Idema over concept-RES
• Animatie concept-RES
• Madelon van Duren, PON over de resultaten van de inwoners enquête • Terugkoppeling van de landschapsanalyse
• Toelichting op de uitkomsten van de MKBA warmte
• Toelichting op de voorstellen voor de invulling van 50% lokaal eigendom
• Break-out groepen over MKBA warmte of over 50% lokaal eigendom
• Plenair een korte terugkoppeling van de belangrijkste conclusies • Afsluiting en woord van dank

Waar staan we nu?

René Idema: “De concept-RES is ingediend ter beoordeling bij het Rijk. Het Rijk heeft aangegeven dat we op de goede weg zitten. Gekeken is naar het proces en wie hier bij betrokken zijn geweest.

Ook keken ze of alle elementen erin zitten. Er is nog geen inhoudelijke reactie gegeven, dit volgt nog.

In het proces richting RES 1.0 gaan er het hebben over de zaken waar nog keuzes in gemaakt moeten worden; warmte, landschap, uitvoering, draagvlak, consultatie, ondersteunen van initiatieven en uitvoering.

Hoe nu verder? De komende 3 maanden gaan we gesprekken voeren en keuzes voorbereiden. In januari willen we de teksten klaar hebben voor de raden en besturen. Rond maart willen we de RES 1.0 vaststellen. De RES blijft daarna in ontwikkeling.

Madelon van Duren

adviseur onderzoeker PON

Internetconsultatie

Madelon vertelt over de internetconsultatie die is gedaan afgelopen zomer. Dit onderzoek bestond uit een enquête met een uitgebreide vragenlijst die is uitgezet in West-Brabant onder inwoners. 2345 respondenten deze mee aan het onderzoek, welke voor iedereen beschikbaar was. Ook zijn er nog respondenten ‘bijgekocht’ om het onderzoek representatief te maken. Antwoorden van minder of meer vertegenwoordigde groepen worden gewogen bij de verwerking in de resultaten. Thema’s van de vragenlijst: duurzame energie en besparen, zonne-energie, wind-energie, warmte-opwek en betrokkenheid (bij proces en financieel). De resultaten worden verwerkt tot een definitief verslag en binnenkort beschikbaar gesteld.

Break-out sessies: MKBA

Belangrijkste conclusies van de break-out sessies Maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) over warmte

Groep van Victor en Christina:

Centrale vraag: wat kan de warmtestrategie versnellen en vertragen?

• Er is nog veel onduidelijk over warmtenetten. Er is echt goede voorlichting nodig over een warmtenet. Hoe robuust is het; robuustheid geeft vertrouwen. Wacht niet tot alle details zijn uitgewerkt, maar zet het op hoofdlijnen neer/zet een koers uit en neem de mensen daar gefaseerd in mee!
• Welke alternatieve keuzes zijn er en zijn de bronnen (op termijn) duurzaam, hoe lang is het beschikbaar, welke keuzevrijheid heb je, wie gaat het betalen?
• Begin ergens en wacht niet! In hoeverre continuïteit restwarmte uit afval? Is goed voor transitie en als je de netten hebt liggen is het eenvoudig om verder uit te rollen, meerdere bronnen te koppelen. Bijv. warmte uit waterstof.
• Men wil ook graag inzicht in de kosten. Nu nog veel mensen terughoudend aangezien alle alternatieven duurder zijn dan huidige warmtevoorziening.
• Restwarmtebronnen goed in kaart brengen en deze ook benutten waar mogelijk = kans.
• Keuzevrijheid warmtenet: meerdere bronnen nodig? Meerdere bronnen is lastig i.v.m. temperatuurverschillen OF keuze tussen warmtenet en (groen) gasnet?
• Veel nadruk op het regionaal warmtenet i.r.t. andere alternatieven, want als we te traag op gang komen met een regionaal net dan is de kans aanwezig dat er al veel gekozen wordt voor de all electric oplossingen en ga je de boot missen.

Groep van René en Jordy:

In de praktijk is er best interesse voor lokale bronnen en netten. De MKBA laat zien dat die duur kunnen uitvallen. Er is behoefte aan voorbeelden en handvatten om lokale bronnen en netten wel goed te ontwikkelen. Er waren 3 suggesties voor het versnellen van de warmtestrategie:

1. Maak gebruik van ‘showcases’ en goede verhalen, die mensen inspireren (Skipiste Roosendaal, BoZ / Stadtlander).
2. Zet in op open warmtenetten, waar meer en verschillende bronnen op kunnen. Zodat je niet afhankelijk bent van 1 bron.
3. En maak ruimte voor initiatieven van onderop. Overigens gaat het bij deze suggesties vaak om lokale bronnen en netten. Des te belangrijker om daar met goede handvatten voor te komen.

Opvallend: restwarmte heeft een lagere CO2- uitstoot dat het importeren van biomassa.

Break-out sessies: 50% lokaal eigendom

Groep van Linda en Richard:

In de concept RES staat het streven van 50% of meer lokale financiële participatie bij nieuwe wind- en zonprojecten. De aanwezigen delen de ambitie om de opbrengsten van duurzame opwek zoveel mogelijk ten goede te laten komen aan bedrijven en burgers in de regio. Tegelijkertijd zijn er echter zorgen: wie kan en wil investeren en bij wie komen de risico’s te liggen? Wellicht moeten we niet verwachten dat iedereen mee kan of wil doen. De voorstellen voor ondersteuning vanuit het Energiefonds Brabant bij grote projecten en via een regionaal ontwikkelfonds voor relatief kleinere projecten van burgerinitiatieven en energie coöperaties kunnen hier een goede rol in spelen. Het is daarbij belangrijk dat inwoners vanaf het begin worden betrokken. En een betere informatievoorziening en voorlichting is de basis voor het vergroten van acceptatie en draagvlak!

Groep van Martijn en Mark:

Er is gesproken over wat lokaal eigendom nou precies is, en hoe je dit in zou kunnen vullen. Gaat over eigendom én zeggenschap. Vraag die daarbij gesteld werd is: Hoe krijg je de mensen bij elkaar hiervoor? Ook werd er gereageerd op de stelling: de gemeente springt in als de gemeenschap niet komt. Conclusie: niet op voorhand al zeggen dat de gemeente moet inspringen. Er kan meer aan de hand zijn, bijvoorbeeld of mensen wel voldoende op de hoogte zijn gebracht.

Overige conclusie uit de break-out sessie was kort en krachtig: Kernenergie? Niet doen!

Afsluiting door Klaar Koenraad

Wethouder Roosendaal

“We hebben met elkaar de goede gewoonte van samen doen. De RES is een opdracht die we samen doen. Herman Wijffels, emeritus hoogleraar Universiteit Utrecht, zegt: Succes aan alle gemeenten, want het moet nog langs de gemeenteraden. Maar in onze regio hebben we de gewoonte om het samen te doen, en de concept-RES is al langs de raden gegaan. Bedankt voor jullie inzet en meedenken. Laten we deze goede gewoonte van samen doen doorzetten.”